MARIA BIEŃKOWSKA-KOPCZYŃSKA - Polowanie - malarstwo - 15.10. - 07.11.2021 r.

Maria Bieńkowska-Kopczyńska jest absolwentką Wydziału Rzeźby Państwowego Liceum Plastycznego w Kielcach oraz Studium Reklamy w Ciechanowie. Studiowała na Wydziale Grafiki krakowskiej ASP w pracowni wklęsłodruku prof. Andrzeja Pietscha, w pracowni drzeworytu doc. Franciszka Bunscha oraz w pracowni typografii prof. Romana Banaszewskiego. W 1980 r. otrzymała nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za pracę dyplomową inspirowaną poezją Bolesława Leśmiana. Od 1981 roku jest członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.
     Obecnie zajmuje się malarstwem sztalugowym, za które 1998 r. otrzymała nagrodę Fundacji Polska-Japonia im. Miyauchi. Swą twórczość zaprezentowała na ponad 70. wystawach indywidualnych i ponad 200 zbiorowych w Polsce, krajach europejskich i w Japonii.
     Uczestniczyła w wielu plenerach i warsztatach artystycznych w Polsce, Francji, Włoszech, Turcji, Grecji, Węgrzech i Norwegii. Wynikiem artystycznych podróży Marii Bieńkowskiej – Kopczyńskiej są duże cykle malarskie: „Carrara – Kamienie światła”, „Senja”, „Fiordy”, „Ścieżki Bretanii”, „Morza”, „Ptaki”, „Rzeki”, „Wodne odbicia”, „Łąki”, „Wulkany”. Maluje pejzaże, kwiaty, martwe natury, ptaki, zwierzęta, postacie. Jej obrazy były wielokrotnie nagradzane i wyróżniane.

Polowanie według Marii Bieńkowskiej

      Twórczego dorobku Marii Bieńkowskiej Kopczyńskiej, przez przyjaciół i znajomych poufale nazywanej Pestką, nie trzeba przedstawiać ani dokonań artystycznych rekomendować, bo jest osobą doskonale znaną w środowisku malarskim całej Polski. Kto poznał aurę jej domu, kto przechadzał się po jej czarownym ogrodzie, kto widział jej pracownię wypełnioną po brzegi obrazami, ten zdaje sobie sprawę z jej pasji i poświęcenia sztuce. Kto miał przyjemność spędzić z nią choćby parę dni na malarskich plenerach, ten wie z jaką radością siada przy sztaludze, by przelewać na płótno swe prawdy o świecie. A kto widział jej pędzle starte prawie do trzonków i tubki farb, na których trudno odgadnąć jakie zawierają kolory, ten przekonał się o jej pasji tworzenia i egzystencjalnym wręcz głodzie kreacji.
     Swe wszechstronne zainteresowania artystka kieruje w różne dziedziny strony; uprawia malarstwo, grafikę, ilustrację książkową i ceramikę. Tym razem na wystawie prezentowanej w BWA w Sandomierzu artystka próbuje dotrzeć do samego jądra sztuki. Trzy cykle składające się na ten pokaz, noszą tytuł: „Polowanie” i poświęcone są malarstwu naskalnemu, czyli najwcześniejszym przejawom twórczości człowieka.
     O ile pierwsze polowania były przejściem z bytu jednostkowego na wyższy poziom organizacji, zrozumieniem i docenieniem współdziałania, wykazaniem się nie tylko odwagą ale przede wszystkim inwencją, przebiegłością, sprytem i pomysłowością, to pierwsze ryty i malowidła były dla człowieka pierwotnego transgresją duchową, wkroczeniem do świata sztuki, emocji i duchowości. W ten sposób dla artystki te prehistoryczne tematy stały się nie tylko pretekstem do spotkania z przeszłością, lecz także próbą dotknięcia tajemnicy sztuki, jej magii. Czy możemy dziś odpowiedzieć na pytania: jaka siła zmusiła jaskiniowego człowieka do chwycenia za zwęglone kości, krew i grudy ziemi, by zapełnić ściany jaskiń wizerunkami zwierząt, na które polowali i dzięki którym mogli zaspokoić głód? Czy była to chęć zadośćuczynienia tamtejszym wierzeniom, czy może nagła iluminacja natchnienia, coś w rodzaju łaski, czy raczej oddanie hołdu zwierzętom, podziw dla ich siły, zręczności i majestatu? Takie pytanie, zdaje się, stawiać krakowska malarka. W każdym razie trzy cykle Marii Bieńkowskiej odpowiadają jakby trzem środkom wyrazu, jakich używał prehistoryczny artysta.
     Najstarszy to ryt, linia w postaci schematycznego konturu o zmiennej grubości. Druga do plama barwna, wypełnienie rysunku najczęściej płaskie, o jednolitym natężeniu walorowym i jednakowym nasyceniu i wreszcie trzeci etap, gdy wnętrze konturu wypełnione zostało kilkoma plamami barwnymi oraz odkryto znaczenie waloru. Te środki wyrazu wyraźnie widać też w poszczególnych cyklach malarskich, od schematycznych uproszczeń poprowadzonych grubą, czerwoną linią, poprzez daleko posuniętą syntezę, aż do coraz większego realizmu, gdzie artystka skupia się na oddaniu ruchu i charakteru zwierząt oraz rozplanowaniu wielofigurowej kompozycji. Pewnym novum tych cykli jest wyraźna rezygnacja z faktury. Kto pamięta poprzednie obrazy Pestki, ten na pewno zwrócił uwagę, na wielokrotne nakładanie farby, na radość tworzenia przy budowie kolejnej malarskiej tkanki. Tym razem tych efektów nie było lub nie zaistniały w takim stopniu jak dotychczas. Obrazy są bardziej ascetyczne i surowe w formie. Z pewnością jest to zabieg celowy, jak gdyby artystce nie zależało na estetycznej egzaltacji i cokolwiek mechanicznym powielaniu kamiennego podobrazia, ale całą energię twórczą skierować na wytworzenie aury uniesienia i owej niezwykłej tajemnicy rodzenia się sztuki.
     Maria Bieńkowska często i chętnie maluje swe obrazy seriami. Motywów szuka zwykle wśród zjawisk przyrody i szeroko rozumianej natury. Powstały już m.in. cykle poświęcone zorzom polarnym, kamieniołom, żurawiom, kozom, fiordom, bocianom, mewom a nawet ważkom. Tym razem znalazła inspirację u źródeł sztuki, gdy człowiek przekroczywszy granicę brutalnej, na wpół zwierzęcej egzystencji, skierował swój wysiłek ku duchowemu wymiarowi oraz ponadczasowej wartości dzieła. Z kolei my, widzowie mamy okazję, by skonfrontować swoje wrażenia o malarstwie naskalnym z wyobraźnią i intuicją współczesnej artystki.

Michał Baca

1