nie?ODESZLI - malarstwo i obiekty ze zbiorów BWA w Sandomierzu - 18.11. - 11.12.2016 r.

Listopad to miesiąc, w którym wspominamy tych którzy odeszli. Jeszcze niedawno obecni, pełni pomysłów i planów... odeszli od nas pozostawiając żal straty.

W 2016 roku minęło 40 lat od powstania Biura Wystaw Artystycznych w Sandomierzu. W ciągu tych kilkudziesięciu lat powstała ciekawa kolekcja dzieł sztuki: malarstwa, grafiki, rysunku, szkła unikatowego, rzeźby, obiektów i instalacji. W Listopadzie br. BWA wystawą pt. "nie?ODESZLI" przypomniało niezwykłe postacie artystów malarzy i rzeźbiarzy, którzy chociaż odeszli pozostali w swoich dziełach. Wielkie indywidualności i skromni ludzie, postaci które weszły do kanonu polskiej sztuki. Stworzyli swój własny, niepowtarzalny i rozpoznawalny styl, wykreowali właściwie obraz polskiej sztuki na przestrzeni kilkudziesięciu ostatnich lat. Jerzy Bereś (1930-2012), Marian Czapla (1946-2016), Jolanta Jakima-Zerek (1944-2016), Edward Kieferling (1933-1998), Eugeniusz Markowski (1912-2007), Jan Paweł Mazurkiewicz (1886-1978), Ryszard Mrozowski (1925-1985), Jerzy Nowosielski (1923-2011), Maria Pinińska-Bereś (1931-1999), Janusz Przybylski (1937-1998), Roman Szlachetka (1954-2012), Jan Tarasin (1926-2009), Maria Urban-Mieszkowska (1929-2000), Wiesław Wodnicki (1943-2016) – ich prace, będące częścią kolekcji malarstwa i obiektów, BWA zaprezentowało w dniach 18.11. - 11.12.2016 r. Warto przypomnieć kilka postaci poczynając od artystów sandomierskich czy związanych z lokalnym środowiskiem artystycznym. Jan Paweł Mazurkiewicz – absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, uczeń Teodora Axentowicza. Po II wojnie światowej, w latach 1947-48 był burmistrzem Sandomierza, pedagog, kolekcjoner i społecznik, twórca ogniska plastycznego, prowadził również własną galerię sprzedażną "Bazar pamiątek". Został pochowany na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu. Tworzył pejzaże, przeważnie sandomierskie, portrety, sceny rodzajowe. Prace artysty znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Okręgowego w Sandomierzu, Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu, w zbiorach prywatnych. Na wystawie w Galerii BWA został zaprezentowany, jedyny w kolekcji, niewielkich rozmiarów obraz "Sandomierz jesienią". W Tarnobrzegu mieszkał i pracował Ryszard Mrozowski, absolwent ASP w Krakowie, uczeń Zbigniewa Pronaszki i Karola Frycza. Uprawiał głównie malarstwo realistyczne, malował portrety, sceny rodzajowe, pejzaże. Pozostawił po sobie setki prac, głównie w kolekcjach prywatnych. Brał udział w ponad 20 wystawach indywidualnych i zbiorowych w Polsce, Francji, Szwecji i Włoszech. Jest pochowany na Cmentarzu w Miechocinie. Na wystawie prezentowane są dwa obrazy R. Mrozowskiego "Działki" oraz "Stare budownictwo Tarnobrzega". Ze środowiskiem plastycznym związanym z BWA był także Roman Szlachetka, absolwent PWSSP we Wrocławiu (obecnie ASP im. Eugeniusza Gepperta). W latach 1980-2001 był projektantem Zakładów Porcelany "Ćmielów". Jego prace znajdują się w muzeach w Krakowie, Sandomierzu. W Muzeum Narodowym we Wrocławiu znajduje się kompozycja "Okno" – jest to porcelanowa litofania. Technikę litofanii R. Szlachetka odkrył na nowo i tworzył porcelanowe, przeświecające pejzaże, portrety, abstrakcje. Zajmował się szeroko pojętą ceramiką, malarstwem i rzeźbą. Został pochowany w Ćmielowie. Na wystawie znajduje się jeden obraz Romana Szlachetki pn. "Zatrzymaj się na chwilę". Ze Świętokrzyskiem związany był silnie Marian Czapla, absolwent ASP w Warszawie uczeń profesorów – Stefana Gierowskiego, Haliny Chrostowskiej i Józefa Pakulskiego. Współzałożyciel grupy artystycznej Sympleks S4. Od dyplomu pracował w macierzystej uczelni, prowadził pracownię malarstwa. Ks. prof. Janusz Pasierb nazwał artystę „malarzem tajemnicy Wcielenia”. Wypracował własny styl nowoczesnego malarstwa sztalugowego w oparciu o żywy kolor, fakturę i ekspresyjną figurację. Galeria BWA prezentuje Jego "Paryżankę", wielkoformatowy, wyrazisty i sugestywny obraz.
Na wystawie zobaczyć można również prace Jerzego Nowosielskiego, absolwenta ASP w Krakowie, ucznia prof. Eugeniusza Eibischa. Tworzył ikonostasy, pisał ikony, malował pejzaże, akty, portrety. Tworzył monumentalne dekoracje ścienne, m.in. w kościele w Lourdes, kosciele Ducha Św. w Tychach, kościele Reformatów na Azorach w Krakowie, dolnej cerkwi pw. Św. Jana Klimaka w Warszawie, cerkwiach Narodzenia NMP w Gródku i Kętrzynie, kościele Opatrzności Bożej w Wesołej, kościele Parafii Podwyższenia Krzyża Św. W Warszawie na Jelonkach oraz w cerkwi w Hajnówce. W Białym Borze stworzył niewielką cerkiew grekokatolicką, w której zaprojektował architekturę, wyposażenie wnętrza i wystrój malarski. Ikonostasy oraz malowidła profesora zdobią m.in.: Greckokatolicką Katedrę we Wrocławiu, Cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego w Górowie Iławeckim, kaplicę w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Lublinie oraz kaplicę klasztorną oo. Bazylianów w Węgorzewie. W Krakowie Nowosielski zaprojektował i zrealizował kaplicę greckokatolicką świętych Borysa i Gleba w budynku Kapituły Metropolitalnej przy ul. Kanoniczej (źródło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Nowosielski). W zbiorach BWA znajdują się dwa płótna artysty, prezentowane "Na plaży" i "Akt z małym lustrem".
Eugeniusz Markowski, absolwent ASP w Warszawie uczeń Tadeusza Pruszkowskiego. Tuż po uzyskaniu dyplomu po klęsce wrześniowej opuścił kraj i trafił do Włoch. Przez wiele lat pracował jako dziennikarz i dyplomata we Włoszech, a potem w Kanadzie. Podczas pobytu we Włoszech niewiele malował, poświęcając się dyplomacji. Do Polski wrócił w 1955 roku i dopiero wtedy aktywnie zajął się sztuką. Zajmował się malarstwem, rysunkiem, grafiką użytkową, scenografią. Od 1969 roku pracował jako pedagog w macierzystej uczelni. Na wystawie prezentowane są dwa obrazy E. Markowskiego – "Due" i "Peccatrici – Moralitet".
Na wystawie zobaczyć można dzieła wszystkich wymienionych na wstępie artystów. Wspólnym mianownikiem jest w niej Człowiek, jego konstytuowanie się w danym mu czasie, wszystko to co dotyka życia, co je determinuje i uwzniaśla, a także to co w życiu przeszkadza – wady i ułomności, które artyści demaskowali, ale ocenę zawsze pozostawiali widzowi.
Katarzyna Pisarczyk

1